آهنگ لغزش راست بر گسل دهشیر در بازه زمانی پلیستوسن پایانی- هولوسن،فلات ایران مرکزی

Authors

  • برتراند میر دانشگاه پیر و ماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه
  • حمید نظری پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • خالد حسامی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران
  • محمد رضا قاسمی پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • محمد فروتن پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • مرتضی طالبیان پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • مرتضی فتاحی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • منوچهر قرشی 1پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
  • میشل سبریر دانشگاه پیر و ماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه
  • کریستل لو دورتز دانشگاه پیر و ماری کوری، پاریس VI، پاریس، فرانسه
Abstract:

برآورد توان لرزه­ای گسل دهشیر با درازای حدود 550 کیلومتر (با لحاظ پایانه­های شمالی و جنوبی) در شرایطی که جمعیت ساکن با فاصله چند ده کیلومتری گسل به بیش از 5/3 میلیون نفر می­رسد، از اهمیت خاصی برخوردار است. به دلیل نبود داده­های زمین­لرزه دستگاهی و تاریخی بزرگ بر روی گسل­های جنبای اصلی در گسترة ایران مرکزی، دست­یابی به توان لرزه­ای این گسل­ها بر اساس بررسی کاتالوگ­ زمین­لرزه­ای نا­ممکن می­نماید. تا به امروز زمین­لرزه دستگاهی با بزرگای بیش از 7/4mb  در پیرامون گسل دهشیر ثبت نشده است. از سوی دیگر، بررسی داده­های تاریخی نشانی از زمین­لرزه تاریخی بزرگی در نزدیکی گسل دهشیر به­دست نمی­دهد. نبود نشانه­های ویرانی در قلعه تاریخی مروست با قدمت دوره اسلامی (در حدود 1250-700 میلادی) که در فاصله کمتر از 10 کیلومتری گسل دهشیر جای دارد نیز گواهی در تایید نبود جنبش لرزه­ای بزرگ تا 1300-750 سال گذشته است. با این وجود، گواه­های ریخت‌زمین­ساختی بسیاری از جمله جابه­جایی سامانه­ای (systematic) آبراهه­های کوچک و بزرگ، رودخانه­ها و بادبزن­های آبرفتی، همگی گویای جنبایی گسل دهشیر در بازه زمانی کواترنری پایانی است. گواه­های ریخت‌زمین­ساختی ارائه­شده در گستره جغرافیایی مروست و هرابرجان نشان از حرکت اصلی گسل دهشیر در بازه زمانی پلیستوسن پایانی- هولوسن به­صورت راستالغز راست­بر، به همراه مؤلفه فرعی شیب­لغز دارد. به منظور دست­یابی به آهنگ لغزش سالانه افقی و شاقولی بر روی گسل دهشیر، ریک (rake) حرکتی گسل دربازه زمانی مورد اشاره در ساختگاه (site) شمال مروست در حدود 10 درجه و برای کرانه سمت راست رودخانه مروست با جابه­جایی افقی و شاقولی به ترتیب برابر با 13 و 5/1 متر، نزدیک به 7 درجه لحاظ شده است. با توجه به جابه­جایی­های تجمعی اندازه­گیری شده در درازای پاره­گسل (fault segment) مروست و در نظر گرفتن نتایج سن­سنجی به روش لومینسانس نوری، آهنگ لغزش سالانه مؤلفه افقی گسل در بازه زمانی مورد بررسی برابر با 1- mmyr3/0±1 و برای مؤلفه شاقولی در حدود 1- mmyr1/0 قابل برآورد است. با توجه به شماره آهنگ لغزش حاصل و در نظر گرفتن مقدار کمینه جابه­جایی راست­بر یافت­شده در این پژوهش (به میزان 2 متر در باختر دهستان هرابرجان) و در درازای پاره­گسل مروست از سامانه گسل دهشیر می­توان رخداد آخرین زمین­لرزه بزرگ دیرینه را با بزرگای Mw~ 7 به حدود 2000 سال گذشته نسبت داد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

لرزه‌خیزی پارینه در پلیستوسن پایانی- هولوسن، خوشه‌بندی زمانی و احتمال رخداد زمین‌لرزه بزرگ (M>7) روی گسل دهشیر، ایران مرکزی

سامانه گسلی دهشیر سازنده لبه باختری مجموعه گسل­های جنبای راستالغز راست­بر شمالی- جنوبی در پهنه فلات مرکزی ایران و دربرگیرنده 6 پاره­گسل به‌گونه­ای خطی است که در گذر از پهنه­های زمین­ساختی سنندج- سیرجان، کمان ماگمایی ارومیه- دختر و ایران مرکزی، سبب بریدگی و جا به‌جایی راست­بر سنگ­نهشته­های آتشفشانی ائوسن و بادزن­های آبرفتی کواترنری شده است. گواه­های زمین­ریخت‌شناختی نشان از جنبایی این سامانه گسل...

full text

آهنگ لغزش چپگرد گسل چوپانان در زمان کواترنری (پلیستوسن)

منطقه مورد مطالعه در خرد قاره ی ایران مرکزی، بلوک یزد، زیر زون انارک- خور و در حاشیه گسل بزرگ کویر قرار دارد. گسل چوپانان از شاخه‌های فرعی گسل بزرگ کویر است که به عنوان گسل اصلی منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. به دلیل کافی نبودن داده‌های زمین لرزه‌های دستگاهی بزرگ بر روی گسل جنبای چوپانان، بررسی توان لرزه‌ای این گسل، بر اساس کاتالوگ زمین لرزه‌ای غیرممکن می‌باشد. در این پژوهش، با توجه به...

full text

آهنگ لغزش چپگرد گسل چوپانان در زمان کواترنری (پلیستوسن)

منطقه مورد مطالعه در خرد قاره ی ایران مرکزی، بلوک یزد، زیر زون انارک- خور و در حاشیه گسل بزرگ کویر قرار دارد. گسل چوپانان از شاخه های فرعی گسل بزرگ کویر است که به عنوان گسل اصلی منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. به دلیل کافی نبودن داده های زمین لرزه های دستگاهی بزرگ بر روی گسل جنبای چوپانان، بررسی توان لرزه ای این گسل، بر اساس کاتالوگ زمین لرزه ای غیرممکن می باشد. در این پژوهش، با توجه به...

full text

تفکیک فازهای تنش دیرین بر پایه داده‌های گسلی ناهمگن در بخش مرکزی گسل دهشیر

         در این پژوهش، تفکیک فازهای تنش دیرین در محدوده مرکزی گسل دهشیر با استفاده از تحلیل تنش دیرین بر اساس مطالعه  داده لغزش گسلی ناهمگن و خطواره‌های لغزشی مربوط صورت گرفته است. این‌داده‌ها از سازند‌های کرتاسه(آهک تفت)، ائوسن آغازی(کنگلومرای کرمان) وائوسن(سنگ‌های آتشفشانی) برداشت شده است. برای تعیین جهت لغزش، از شاخص‌هایی چون جدایش‌چینه‌شناسی، پله‌های تجمعی کانی‌ها، شکستگی‌های ریدل ، شکاف‌ها...

full text

گسلش پویا در جنوب باختر یزد

چکیده خطه یزد در ایران مرکزی دامنه ای با دگرریختی فعال در قلمرو برخورد عربی-اوراسیا به شمار می رود. منطقه مورد بررسی در جنوب باختر یزد واقع است و با گسل دهشیر در خاور و گسل مهریز در باختر احاطه می شود. این سامانه گسلی راستای عمومی شمال باختری دارد و مستندات فراوانی از گسلش پویا را در خود جای داده است. گسلهای اصلی و فرعی به منظور شناخت ویژگیهای ساختاری و زمین ریختی پهنه های گسل...

full text

شواهد وارونگی بردار لغزش در گسل کوشک نصرت، شمال ساوه

تحلیل حرکتی سامانه گسلی کوشک نصرت در ناحیه شمال ساوه نشان می‌دهد که سازوکار این گسل (با راستای WNW-ESE)، در زمانی پس از میوسن زیرین، از راستالغز- مورب‌لغز معکوس راست‌بر به مورب‌لغز معکوس چپ‌بر (در برخی پهنه‌ها تا راستالغز چپ‌بر) تغییر کرده است. شواهد ساختاری بازمانده از حرکت راست‌بر گسل عبارتند از: 1) حوضه کششی کوشک نصرت که در نتیجه خمیدگی راست پله مسیر گسل در شمال ساوه توسعه یافته و در داخل آن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 21  issue 82

pages  195- 206

publication date 2011-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023